श्याम प्रसाद शर्मा स्मृति प्रतिष्ठान नेपाल
निर्माणाधीन श्यामप्रसाद स्मृति पार्क , गुम्बाडाँडा
सुवास खनाल , सचिव ,श्यामप्रसाद शर्मा स्मृति प्रतिष्ठान
कार्य प्रगति प्रतिवेदन
नेपालको प्रगतिवादी लेखनको आन्दोलनमा अगुवाको भूमिका निर्वाह गर्नुभएका श्यामप्रसाद शर्मा मकवानपुर जिल्लाको तत्कालीन मन्थली गाविस ( हालको बकैया गाउँपालिका ) मा जन्मिनुभएको थियो । उहाँ प्रगतिशील लेखक सङ्घ नेपालको पहिलो केन्द्रीय अध्यक्ष पनि हुनुहुन्छ । साधारण जनजिविकाका प्रसङ्ग साहित्यको विषय हुनुपर्छ भन्ने मान्यता राख्ने उहाँ समाजलाई अग्रगमनको बाटोमा निर्देशित गर्न सधैँ प्रयत्नशील रहनुभयो ।
अहिलेको समाजलाई दृष्टिगत गर्दा राजनीतिक परिवर्तन भएतापनि समाजमा साँस्कृतिक परिवर्तन नहुँदा आम जनसमुदायले राजनीतिक परिवर्तनलाई आत्मसात गर्न अझै सकेका छैनन् । समाजमा विद्यमान अवैज्ञानिक चालचलन र रहनसहन,अन्धबिश्वास,कुरिति,पछौटेपन आदि नेपाली समाजका लागि ठुलो रोग सिद्ध भएको छ । नेपाली समाजलाई सामाजिक, सा“स्कृतिक परिवर्तन गर्दै न्यायपूर्ण समाज स्थापना गर्नु आजको युगबोधी आवश्यकता हो । नेपालको इतिहासको अनेक कालखण्डमा अग्रगामी सामाजिक रुपान्तरणका लागि धेरै चिन्तक -बिचारकहरुले आ-आफ्नो समयमा प्रशस्तै योगदान र मार्गदर्शन गरेका छन् । तिनै मध्ये आप्mनो ब्यक्तिगत हित र स्वार्थ भन्दा माथि उठेर समाज,देश र जनताको पक्षमा अग्रगामी सामाजिक रुपान्तरणका लागि जीवनपर्यन्त क्रियाशील रहनु भएका युगद्रष्टा श्याम प्रसाद शर्मा साहित्यकार मात्र नभई राजनीतिक चिन्तक पनि हुनुहुन्छ । मुलुक राजनीतिक दृष्टिले युगान्तकारी परिवर्तनको ढोकाबाट नया“ युगको गर्भमा प्रवेश गरिसकेको अवस्थामा पनि श्यामप्रसाद र वर्हाँहरुले मार्गदर्शन गरेको सामाजिक न्याय सहितको समृद्ध र समतामूलक समाजको सपना अधुरो छ । उहा“का प्रगतिवादी साहित्य र वैचारिक दृष्टिकोण सहितको गहन चिन्तन, मार्गदर्शन, प्रेरणाप्रद काम देश र जनताका लागि अनुकरणीय छन् । उहा“ अहिले भौतिक रुपमा उपस्थित हुनुहुन्न तर उहा“ले जिवनका बिभिन्न कालखण्डमा निर्वाह गर्नुभएका भूमिका पछिल्ला पुस्ताहरुका लागि अध्येय,चिन्तेय र मार्गदर्शकीय रहेको छ । यिनै कुरालाई मनन गरीे “श्यामप्रसाद स्मृति प्रतिष्ठान – २०७४ ” गठन गरेर उहाँको विचारबाट समाजलाई चिरकालसम्म लाभान्वित गराउन आवश्यक महसुस गरी यो संस्था गठन भएको हो ।
संस्थाका गतिविधिहरू
- २०७४ साल फागुन ११ गते प्रारम्भिक भेला भई श्यामप्रसाद शर्मा स्मृति प्रतिष्ठान स्थापना गर्ने निर्णय भई प्रगतिवादी साहित्यकार तथा पत्रकार अग्रज कौशल पाण्डेको संयोजकत्वमा १५ सदस्यीय तदर्थ समिति गठन गरिएको ।
- प्रतिष्ठानका सदस्य अरुण खतिवडा संयोजक र उपाध्यक्ष इन्द्र नेपाल तथा सचिव सुवास खनाल सहितको तीन सदस्यीय विधान विधान मस्यौदा समितिले विधान तयार पारी प्रतिष्ठानको बैठकबाट पारित विधान २०७५/०४/०६ मा जिल्ला प्रशासन कार्यलयमा दर्ता भई संस्था विधवत रुपमा सञ्चालनमा आएको ।
- २०७५ वैशाख २४ गते श्यामप्रसाद स्मृति दिवसको सन्दर्भमा स्मृति दिवस विशेष अन्तरक्रिया कार्यक्रम हेउनपा वडा नं. ४ अध्यक्ष तथा प्रतिष्ठानका सदस्य नवीन सिग्देलको विशेष सहयोगमा ४ नं. वडा कार्यालयमा रहेको हलमा मकवानपुर जिल्ला प्रदेश सभा सदस्य मुनु सिग्देलको प्रमुख आतिथ्यतामा सम्पन्न ।
- प्रतिष्ठानको कार्ययोजना कार्यन्वयन गर्नका लागि तीन नं. प्रदेश सरकार , संघीय सरकार ,हेटौँडा उपमहानगरपालिका लगायतका निकायमा रु ५०,००,००० /-(अक्षेरेपी पचास लाख ) रुपैयाँ बरावरको कार्ययोजना पेश गरिएको ।
- २०७५ माघ ५ गते शनिबार हेउनपा वडा नं. १० अखण्ड मार्गमा व्यवस्थापन गरिएको कार्यलय उद्घाटन तथा श्यामप्रसाद शर्माको पाँच जरुरी कुरा पुस्तिकाको पुनः प्रकाशन गरी सार्वजानिक गरिएको र उक्त कार्यक्रममा प्रगतिवादी साहित्यकार शेषमणी आचार्यको प्रमुख आतिथ्यता र प्रदेश सभा सदस्यहरु मुनु सिग्देल, पे्रम बहादुर पुलामी छिन्तु र ओम घलान लगायत मकवानपुरका साहित्यकारहरुको महत्वपूर्ण उपस्थिति ।
- कार्यालय व्यवस्थापनका लागि आवश्यक फर्निचर तथा कार्पेटिङका लागि हेउनपा १० नं. तथा ४ नं. वडाबाट पनि सिफारिस भई सहयोग प्राप्त भएको ।
- २०७५ चैत १६ गते बसेको बैठकले पदाधिकारीहरुको सचिवालय गठन गरी तात्कालिक रुपमा गर्नुपर्ने निर्णय सचिवालयको निर्णयानुसार गर्ने गरिएको ।
- २०७६ असार ७ गते प्रतिष्ठानले प्रकाशन गरेका दुई पुस्तकहरु महिलाबारे (प्रतिष्ठानकी कोषध्यक्ष नानीमैयाँ विष्टको आर्थिक सहयोगमा ) र सबैका लागि घर ( प्रतिष्ठानका शुभेच्छुक मुकुन्द राज बानियाँको आर्थिक सहयोगमा प्रकाशन भएका उक्त पुस्तकहरु रुपचन्द्र विष्टको स्मृतिमा थाहा नगरपालिकामा भएको कार्यक्रममा बामपन्थी चिन्तक साथि सोनामको प्रमुख आतिथ्यतामा विमोचन ।
- २०७६ जेठ ११ गते हेउनपा १८ गुम्बाडाँडामा वडा नं. १८ का वडा अध्यक्ष अनिल बानिँया , हर्नामाडी कला प्रतिष्ठानका अध्यक्ष हर्क रम्तेल ,ज्योती सामूदायिक वन उपभोक्त समितिका अध्यक्ष रामबाबु खतिवडा लगायत श्यामप्रसाद प्रतिष्ठानका अध्यक्ष तथा प्रतिनिधिहरुको संयुक्त भेलाले स्मृति पार्क तथा अध्ययन केन्द्र स्थापनाका लागि जग्गा प्राप्तिका निम्ति प्रारम्भिक छलफल गरिएको र त्यसअनुसार प्रक्रिया अगाडि बढेको साथै प्रतिष्ठानको उद्धेश्य अनुरुप स्मृति पार्क निर्माणार्थ ३ नं. प्रदेश उद्योग वन तथा पर्यटन मन्त्रालय मार्फत २०,००,०००/-( अक्षेरेपी बीस लाख ) छुट्याइएको र त्यसबाट पार्क निर्माका लागि उपभोक्ता समिति तथा अनुगमन समिति गठन गरी प्रक्रिया अगाडि बढाइएको । निर्माण कार्य भइरहेको ।
- प्रतिष्ठानकै पहलमा कार्य सुचारु गर्न हेटौँडा उपमहानगरपालिका बाट रु २,००,०००/-( अक्षेरेपी दुई लाख ) छुट्याइएको । सो रकमबाट श्यामप्रसाद शर्मा स्मृति ग्रन्थ प्रकाशनको तयारी ।
- प्रतिष्ठानका सदस्य अरुण खतिवडाको राधेश्याम विजया फाउन्डेसनबाट प्रकाशित संस्मरणात्मक निबन्धसङ्ग्रह पदचापको विमोचन कार्यक्रम २०७६ कार्तिक २ गते प्रतिष्ठानको अयोजना तथा संघीय सांसद विरोध खतिवडाको प्रमुख आतिथ्यतामा न्युज क्लब नेपालको सभाहलमा सम्पन्न गरिएको ।
- हालै प्रतिष्ठानद्वारा श्यामप्रसादको सुप्रशिद्ध कृति तँ ,तिमी, तपाईँ , हजुर र भित्र समाजवाद बाहिर नौलो जनवाद क्रमश : प्रतिष्ठानका आजीवन सदस्य सुशीलप्रसाद मुडभरी र मकवानपुर गढी गाउँपालिकाकोे सहयोगमा प्रकाशन भएको ।
संस्थाको स्थापना समयदेखि हालसम्मका कार्यहरुलाई हेर्दै गर्दा सङ्ख्यात्मक रुपमा केही कम कामहरु भएको देखिएता पनि गुणात्मक खालका कामहरु भएको अनुभूति हुने गर्दछ । हर्नामाडिमा निर्माण गर्न लागिएको स्मृति पार्क निर्माण सम्पन्न भएको खण्डमा श्यामप्रसादलाई सम्भनामा राख्ने काम अझ दिगो हुने देखिन्छ । समग्रमा हेर्दा संस्थालाई अलिक गति प्रदान गर्न सकिएको खण्डमा यसको प्रभावकारिता अझै बढ्ने देखिन्छ ।
